Historia II Liceum Ogólnokształcącego w Brzegu

Pierwszy dzwonek zabrzmiał w II Liceum Ogólnokształcącym w Brzegu 1 września 1990.

Pomysł utworzenia alternatywnego liceum w Brzegu zrodził się na fali tworzenia w Polsce szkół autorskich i naturalnej w nowych warunkach (po roku 1989) konkurencji.

14 lutego 1990 roku zawiązało się z inicjatywy Henryka Mazurkiewicza i grupy rodziców: Jolanty Bartmańskiej, Kazimierza Bartmańskiego, Władysława Bogdała, Urszuli Broniec, Andrzeja Didyka, Feliksa Dreznera, Dionizego Duszyńskiego, Elżbiety Duszyńskiej, Andrzeja Foremskiego, Danuty Hajduk, Marii Jasiczek, Stanisława Kaftana, Czesława Kęśminowicza, Zbigniewa Kłaczka, Mariana Krawczyka, Jadwigi Krukowskiej–Masierak, Aleksandry Krzywoszańskiej, Mieczysława Krzywoszańskiego, Piotra Kubów, Józefa Małojły, Krystyny Małojły, Anny Mieruszyńskiej, Stanisława Młynarczyka, Małgorzaty Ochman, Antoniego Pasionka, Waldemara Pełecha, Henryka Piątkowskiego, Marka Pustuły, Barbary Rabiegi, Macieja Rabiegi, Ewy Rosochackiej, Mirosławy Rusek, Urszuli Świtały, Wiesławy Włodarczyk, Czesława Zaręby, Wiesława Ziemiańskiego, Grażyny Zielińskiej, Anny Burczak, Krystyny Kuty, Tadeusza Kuty, Juliana Pękalskiego, Ryszarda Sorokowskiego, Alicji Trzyszki Społeczne Towarzystwo Oświatowe (STO) – Koło Terenowe nr 73. W dniu 21 lutego 1990 na walnym zebraniu koła został wybrany Zarząd w składzie: Prezes koła Kazimierz Bartmański oraz członkowie: Maria Jasiczek, Aleksandra Krzywoszańska, Henryk Mazurkiewicz, Stanisław Młynarczyk.

Członkowie towarzystwa pragnęli wzbogacić możliwości edukacyjne dzieci i młodzieży, i postanowili utworzyć w Brzegu alternatywne liceum ogólnokształcące – państwowo-społeczne – z programem autorskim. Autorem owego projektu był Henryk Mazurkiewicz, który wykorzystał projekty szkół francuskich, niemieckich i amerykańskich. Program ów, zaopiniowany pozytywnie przez Katarzynę Skórzyńską, szefową Działu Kształcenia Ogólnego w Ministerstwie Edukacji Narodowej, przewidywał, iż nowa szkoła będzie stanowiła społeczność uczniowsko–rodzicielsko–nauczycielską. Priorytetem stało się stworzenie w szkole przyjaznej, bezstresowej atmosfery i indywidualne podejście do każdego ucznia. Zwracano uwagę na jednoczesny rozwój umysłu, ciała i ducha. Dlatego program zakładał m.in. obowiązkowe lekcje savoir-vivre’u. Wszystkie klasy miały posiadać profil podstawowy. Założono, że od klasy trzeciej będą obowiązywać fakultety: humanistyczny (język polski, historia), matematyczno-fizyczny (matematyka, fizyka), biologiczno-chemiczny (biologia, chemia) i geograficzny. Zwrócono uwagę na rangę języków obcych i informatyki. Język angielski został rozszerzony do sześciu godzin tygodniowo we wszystkich klasach. Drugi język zachodnioeuropejski – niemiecki lub francuski – został rozszerzony do trzech godzin tygodniowo przez cały czas trwania nauki. We wszystkich oddziałach wprowadzono elementy informatyki w wymiarze jednej godziny tygodniowo przez cztery lata. Novum stało się wprowadzenie obowiązkowych zajęć techniki w klasie trzeciej, w ramach których uczniowie zdobywali prawo jazdy (było to możliwe dzięki temu, że szkoła posiadała własny samochód – Fiat 125 p, podarowany przez spółkę „Agremo”). Wprowadzono również lekcje z zakresu etyki.

Długo trwały spotkania i dyskusje o kształt organizacyjny szkoły oraz poszukiwania miejsca, w którym szkoła mogłaby funkcjonować.

Rozpoczęły się gorączkowe poszukiwania lokum. Organizatorzy nowej szkoły między innymi obiektami ubiegali się o przejęcie internatu Zespołu Szkół Ekonomicznych przy ulicy S. Wyszyńskiego. Niestety, z protestem usytuowania II Liceum Ogólnokształcącego w internacie Zespołu Szkół Ekonomicznych wystąpiła Rada Pedagogiczna tej szkoły, obawiając się, że z czasem szkoła ich ulegnie likwidacji, przedstawiając jednocześnie wizję rozszerzenia specjalności – kierunków kształcenia młodzieży w tej szkole. Okazało się również, że budynek internatu nie spełnia wymogów niezbędnych dla szkoły.

W tej sytuacji działacze STO Kazimierz Bartmański, ówczesny prezes Sądu Rejonowego w Brzegu i Henryk Mazurkiewicz, pełniący wtedy obowiązki Przewodniczącego Rady Miasta I kadencji, udali się do Warszawy do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych z listem polecającym do wiceministra spraw wewnętrznych od posła Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego Wojciecha Solarewicza, aby uzyskać zgodę na użytkowanie pomieszczeń I piętra dawnego Gimnazjum Piastowskiego, gdzie mieścił się Ośrodek Szkolenia Milicji Obywatelskiej. Na wynajęcie części pomieszczeń szkoły wstępnie wyraził zgodę nowo mianowany wiceminister Krzysztof Kozłowski (w trzecim dniu swojego urzędowania). W krótkim czasie oficjalnie wyrażono pisemnie zgodę na udostępnienie pomieszczeń w Ośrodku Szkolenia MO dla potrzeb liceum.

W dniu 13 kwietnia 1990 roku doszło do spotkania w Urzędzie Miasta i Gminy w Brzegu w przedmiocie utworzenia alternatywnego liceum. W spotkaniu udział brali: Wojewoda Opolski Kazimierz Dzierżan, Kurator Oświaty Malec, Naczelnik Miasta i Gminy w Brzegu Jan Pikor, Inspektor Wydziału Oświaty i Wychowania Jan Róg oraz przedstawiciele STO – Henryk Mazurkiewicz i Kazimierz Bartmański. Podczas spotkania przeanalizowano, czy zachodzi konieczność utworzenia drugiego liceum. Wojewoda Opolski wyraził zgodę, a zarządzeniem z dnia 30 kwietnia 1990 powołał z dniem 1 września 1990 roku II Liceum Ogólnokształcące w Brzegu z klasami I-IV, z tymczasową siedzibą w Ośrodku Szkolenia MO, finansowane z budżetu wojewódzkiego. W związku z powołaniem II LO STO rozważało kandydatury na dyrektora tego liceum. Po dyskusjach stwierdzono, że najlepszym kandydatem będzie Jan Róg. Po licznych rozmowach i prośbach członków STO Jan Róg wyraził zgodę na objęcie tej funkcji. Pismem z dnia 24 kwietnia 1990 Zarząd STO występuje do kuratora oświaty o powołanie na stanowisko dyrektora II LO Jana Roga, powołując się jednocześnie na to, że kandydatura ta uzyskała aprobatę obu związków zawodowych.

W pierwszym roku istnienia szkoły zajęcia odbywały się nie tylko w dawnym Gimnazjum Piastowskim – udostępniono tam 4 sale i cztery pomieszczenia dodatkowe. Dwa pomieszczenia wydzierżawił nieodpłatnie proboszcz parafii Podwyższenia Krzyża Świętego ks. Bolesław Robaczek. Pomocą służyła także bursa przy ul. Lechickiej, gdzie wynajmowano jedno pomieszczenie. Niektóre lekcje, np. biologia i wf, odbywały się w Szkole Podstawowej nr 4, informatyka – w Zespole Szkół Ekonomicznych. Część zajęć prowadzono również w czytelni biblioteki przy Placu Zamkowym. Dyrektor Miejskiej Biblioteki Publicznej Danuta Klin przemodelowała mieszczącą się tam bibliotekę społeczno-polityczną i zaopatrzyła ją w lektury pod kątem potrzeb liceum. W wyniku wcześniejszych ustaleń z księgozbioru podręcznego mogli korzystać tylko i wyłącznie uczniowie i nauczyciele liceum.

W pierwszym roku funkcjonowania szkoły nabór do klas pierwszych dokonany został na podstawie egzaminów wstępnych. Przyjęto tylko tych kandydatów, którzy uzyskali na egzaminie wstępnym średnią ocen co najmniej 4,5.

Tymczasem w 1991 roku jednostki Armii Radzieckiej zaczynają opuszczać Brzeg. Zwolniony został m.in. budynek szkoły przy ulicy 1 Maja 7, gdzie przez kilkadziesiąt lat uczyły się dzieci radzieckich żołnierzy.

Opuszczenie szkoły przez Rosjan wykorzystują działacze Społecznego Towarzystwa Oświatowego i dyrektor Jan Róg, zwracając się w marcu 1991 roku do władz miasta z prośbą o przejęcie budynku jako mienia państwowego. Ówczesny burmistrz Piotr Pawlik i kierownik Urzędu Rejonowego Stanisław Bronowicki wyrażają zgodę na przejęcie obiektu i przekazanie go na rzecz II Liceum Ogólnokształcącego. Strona radziecka zapowiedziała, że przekazanie budynku szkolnego nastąpi 15 czerwca 1991 roku. 16 lipca 1991 roku dyrektor Jan Róg otrzymał zgodę kuratorium na przejęcie budynku przy ul. 1 Maja oraz 1,6 ha gruntu, który przeznaczono na boisko sportowe. Rada Miasta podjęła w tej sprawie stosowną uchwałę.

Zasadniczą kwestią stało się odremontowanie obiektu i przystosowanie go dla potrzeb uczniów. Do tego potrzebne były oczywiście pieniądze. Dzięki zabiegom STO wicekurator ds. finansowych Jerzy Duda wyasygnował część pieniędzy na zakup sprzętu. Pomogli także rodzice uczniów, którzy za własne pieniądze zakupili od Rosjan pewną część sprzętu oraz pomocy naukowych, a także na własny koszt wyremontowali klasy oraz pomieszczenia na gabinety przedmiotowe. Wiele pracy kosztowało również odnowienie auli, służącej w tamtym okresie jako magazyn, oraz innych pomieszczeń, co stało się możliwe do zrealizowania dzięki operatywności ówczesnego dyrektora Jana Roga, który okazał się nie tylko wspaniałym pedagogiem, ale także organizatorem prac remontowych w nowej placówce szkolnej.

Historia budynku II Liceum Ogólnokształcącego

Historia tego budynku sięga 30 października 1906 roku. W tym dniu odbyła się uroczystość przekazania tego obszernego gmachu młodzieży i nauczycielom ewangelickiego seminarium nauczycielskiego. Wzniesiono go za torami kolejowymi na dwuhektarowej działce o wartości 50 000 marek, przekazanej przez miasto na potrzeby seminarium. Budowę gmachu szkolnego zrealizowano w ciągu trzech lat kosztem 331 940 marek, a na jego wzniesienie zużyto 1 593 600 cegieł. Obok gmachu głównego wybudowano nowoczesną, jak na owe czasy, salę gimnastyczną, urządzono przylegające do niej boisko sportowe oraz duży ogród szkolny.

Seminarium nauczycielskie przetrwało tutaj do 1926 r. Od 1923 roku w tym samym budynku rozwijała się powołana przez władze szkolne tzw. Aufbauschule, która uzyskała później miano Szkoły Piastowskiej (Piastenschule). Była to szkoła średnia, w której cykl kształcenia kończył się egzaminem dojrzałości. Wśród uczniów przeważali zdecydowanie chłopcy (w roku szkolnym 1933/34 ogólna liczba uczniów wynosiła 146, w tym tylko 18 dziewcząt).

Losy budynku po II wojnie światowej na długie lata związały się ze stacjonującą w Brzegu jednostką radziecką. Najpierw Rosjanie urządzili w nim klub oficerski, potem w bocznym skrzydle szkołę dla dzieci wojskowych. Szkoła z czasem przejęła cały budynek. Próby odzyskania budynku dla potrzeb polskiego szkolnictwa na terenie Brzegu sięgają już roku 1948. Stało się to możliwe dopiero w roku 1991, gdy budynek, zwolniony przez wojska radzieckie, przekazano II Liceum Ogólnokształcącemu.

Budynek od strony zewnętrznej prezentuje się okazale: wybudowany w stylu neorenesansowym, trzykondygnacyjny, zwieńczony od strony frontonu dwoma wysokimi, trójkątnymi wklęsło – wypukłymi szczytami. Do wnętrza prowadzą od strony fasady dwa duże otwory wejściowe wyposażone w dwuskrzydłowe, częściowo przeszklone drzwi. Ozdobą ryzalitu elewacji tylnej jest niewątpliwie zegar słoneczny, chyba jedyny zachowany w Brzegu. Na kwadratowej tarczy zegara w prawym górnym rogu widnieje stylizowane słońce o ludzkiej twarzy. Z jego ust wystaje gnom, czyli pręt rzucający cień na ośmiocyfrową skalę. W lewym dolnym rogu znajduje się motyw złożony z liści akantu. Całość wykonana jest w technice sgraffito, charakterystycznej dla architektury odrodzenia. Zegar odmierza wyłącznie godziny poranne i południowe (od szóstej do trzynastej). Takie ograniczone możliwości sprawiają, że urządzenie to spełnia bardziej funkcję dekoracyjną niż praktyczną. Parę metrów powyżej budowniczowie zamontowali zegar mechaniczny.

Aktualny wygląd budynku II Liceum Ogólnokształcącego to efekt kapitalnego remontu przeprowadzonego w 2008 r. Obejmował całkowite odnowienie dachu i elewacji budynku, wymianę okien, pełną termomodernizację obiektu. Te szeroko zakrojone prace remontowe finansowało i nadzorowało Starostwo Powiatowe w Brzegu.